29 listopada 2022

Wróćmy do klasyki #23

 




Józef Ignacy Kraszewski urodził się w 1812 roku w Warszawie. Od wczesnych lat młodzieńczych  Kraszewski  przejawia dwie pasje: historyczną i czytelniczą. Historią interesował się jak naukowiec, a książki były jego namiętnością życiową. Kraszewski uprawiał trzy typy pisarstwa: artystyczne - jako powieściopisarz, poeta i dramaturg; naukowe - jako wydawca materiałów źródłowych dotyczących historii Polski; publicystyczne - jako współpracownik prawie całej współczesnej mu prasy polskiej, redaktor sześciu pism.

Był pierwszym polskim powieściopisarzem. Na szczególną uwagę zasługuje jego koncepcja powieści historycznej. Wśród powieści Kraszewskiego badacze jego twórczości wyróżniają trzy zespoły tematyczne: ludowy (np. Ulana, Chata za wsią), historyczny ( Hrabina Cosel, Starosta warszawski), i społeczno - obyczajowy ( Latarnia czarnoksięska, Dziecię Starego Miasta).

Stara baśń powstała z kilku przyczyn, wśród których trudno wskazać najważniejszą. Okres romantyzmu przyniósł w literaturze polskiej zainteresowanie podaniami, legendami, pieśniami ludowymi. Odwoływali się do nich wielcy poeci: Mickiewicz, Słowacki. Legendy i podania związane z początkiem państwa polskiego były szeroko znane, od początku XIX wieku ukazywało się wiele utworów literackich związanych z tą tematyką.
Kraszewski był dzieckiem swej epoki. Bardzo wcześnie zainteresował się początkami narodu i państwa polskiego. Równocześnie  z pracami nad prehistorią prowadził badania etnograficzne nad sztuką ludową, a szczególnie uwagę poświęcił pieśniom ludowym, ponieważ sądził, że odzwierciedlają charakter narodu.
Kraszewski twierdził, że w literaturze polskiej nie ma eposu bohaterskiego pochodzącego co najmniej ze średniowiecza, utworu na kształt pieśni o królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, czy Pieśni o Rolandzie. Ten brak był kolejną przyczyną, dla której Kraszewski zdecydował się na napisanie Starej baśni - chciał stworzyć taki epos.
I wreszcie ostatni ważny powód: chciał dać świadectwo naszemu pochodzeniu, dawności organizacji państwowej, poziomowi kultury naszych przodków w IX i X wieku. 
Miejscem akcji w Starej baśni są tereny w pobliżu obecnego Gniezna, a ściśle: ziemie położone nad jeziorem Lednica, na którym znajduje się wyspa Ostrów Lednicki.

Książki J. I. Kraszewskiego można wypożyczyć:


I. C.

25 listopada 2022

Szósteczkowe rekomendacje

 


"Gdyby rozwinąć całe DNA zawarte w ludzkim organizmie, można by je rozciągnąć od Słońca do Plutona i z powrotem."

Sam Kean, autor obdarzony wyjątkowym talentem do snucia fascynujących opowieści o nauce zabiera nas w niezwykły świat genetyki i DNA…

W „Dziwnych przypadkach naszego DNA” znajdziesz zarówno całkiem nieznane fakty i historie, jak i te, o których myślałeś, że je znasz (dopóki o nich tu nie przeczytałeś).

  • Czy Paganini rzeczywiście sprzedał duszę diabłu?

  • Czy można przetrwać dwa wybuchy atomowe i dożyć później starości?

  • Dlaczego pod żadnym pozorem nie możemy jeść wątroby niedźwiedzia polarnego, a niedźwiedź naszą jak najbardziej?
    Ile zmutowanych owocówek zmieści się w kradzionej butelce po mleku?

  • Czym różni się krew męczennika od moczu nietoperza? (Spoiler: smakiem).

DNA to nasze dobrodziejstwo i przekleństwo. To kapsuła czasu, w której zapisano historię ewolucji człowieka, i pierwsza przyczyna wszystkich naszych dążeń i starań (wszak liczą się tylko samolubne geny… a może jednak nie?). Sam Kean jak nikt inny przybliża działanie potężnego mechanizmu, jakim jest genetyka, a jego opowieści i anegdoty pochłania się po prostu jednym tchem.

Książkę można wypożyczyć tu:

https://opac.mbp.katowice.pl/203301132973/kean-sam/dziwne-przypadki-naszego-dna?bibFilter=20

A.S.


24 listopada 2022

Podziel się! #38

Czasami zjedlibyśmy coś słodkiego, ale niekoniecznie chcemy sięgać po gotowe sklepowe wyroby. Istnieje wiele przepisów, które pozwolą nam stworzyć szybko coś pysznego i na pewno zdrowszego (w końcu sami uczestniczymy w procesie tworzenia naszego przysmaku 😉). Oto kilka z nich:

Muffinki



Składniki

Mąka pszenna - 2 szklanki
Proszek do pieczenia - 1 łyżka
Cukier - 3/4 szklanki
Jajka - 2 duże
Mleko 3,2% - 1 szklanka
Olej roślinny - 6 łyżek
Aromat waniliowy, migdałowy lub śmietankowy - 1 łyżka
Szczypta soli
Owoce (mogą być z kompotu) lub konfitura
Opcjonalnie łyżka kakao
Ulubione dodatki: lukier, czekoladowe lub cukrowe ozdoby lub po prostu ulubiona polewa

Przygotowanie

1. Do jednej miski wsypać mąkę, proszek do pieczenia, cukier, szczyptę soli - wymieszać.
2. W drugiej misce dokładnie rozkłócić całe jajka, ja to robię mikserem, aż się ładnie połączą.
Do jajek dolać olej, mleko, aromat i lekko ubić - też robię to mikserem, ale na najniższych obrotach.
3. Mokre składniki przelać do suchych i wymieszać łyżką lub mikserem na najniższych obrotach. 
Ciasto można podzielić na dwie części i do jednej dodać łyżkę kakao. Wówczas można zrobić dwa rodzaje babeczek lub mieszane :)
4. Blachę na muffinki wysmarować masłem i obsypać mąką lub wyłożyć papierkami do muffinek. 

Nakładać:
łyżka ciasta - owoce (np. truskawka) - łyżka ciasta

Piec w 180-200 stopniach przez ok 20 min (najlepiej sprawdzać patyczkiem).


Kruche ciasteczka



Składniki

2 jajka
szczypta soli
1/3 szklanki cukru
1 łyżeczka ekstraktu waniliowego lub 1 łyżka cukru waniliowego
100 ml oleju
320 g maki pszennej
40 g mąki ziemniaczanej
1 łyżeczka proszku do pieczenia
rozpuszczona czekolada i ulubione dodatki

Przygotowanie

1. Jajka wymieszać z cukrami i szczyptą soli. Dodać olej i przesiać mąki wraz z proszkiem do pieczenia.
Masę wyrobić ręcznie na gładkie ciasto.
2. Z ciasta wydzielić małe porcje (o wielkości orzecha włoskiego) i uformować w owalny kształt, coś w rodzaju ziarna fasoli.
Uformowane porcje ciasta układać na blaszce wyłożonej pergaminem i za pomocą widelca odcisnąć na ciasteczkach wzór, lekko ciasteczko spłaszczając.
3. Ciasteczka piec w dobrze nagrzanym piekarniku, w 180 C przez około 15 – 20 minut. Funkcja piekarnika góra – dół.
Po upieczeniu, ciasteczka wystudzić i udekorować rozpuszczoną czekoladą lub według uznania.


Czekoladowe trufle z orzechami



Składniki

250ml śmietanki 30 lub 36% -1 czubata łyżka cukru pudru
2 płaskie łyżki ciemnego kakao -200g czekolady gorzkiej (min 60% kakao)
200g czekolady mlecznej -2 łyżki miodu
150g rozpuszczonego masła
DODATKOWO -posiekane orzechy włoskie

Przygotowanie

1. Do garnka lub rondelka dajemy śmietankę oraz miód. Wszystko podgrzewamy na małym ogniu-nie zagotowujemy. Ma to być dobrze ciepłe.
2. Następnie do śmietanki z miodem dodajemy cukier puder i kakao. Wszystko mieszamy najlepiej trzepaczką. Wyłączamy gaz i dodajemy połamaną czekoladę. Wszystko mieszamy do rozpuszczenia czekolady i uzyskania gładkiej masy. Na koniec dodajemy rozpuszczone masło (ciepłe)  mieszamy do połączenia. 
3. Tak przygotowaną masę przelewamy do jakiegoś pojemnika i wstawiamy do lodówki na kilka godzin lub najlepiej całą noc. Masa stwardnieje.
4. Następnie łyżeczką bierzemy kawałek masy formujemy kulkę i obtaczamy w drobno posiekanych orzechach.
Przechowujemy w lodówce.


Zdrowe batoniki

Składniki

200 G płatków owsianych
25 G wiórków kokosowych
100 G orzechów brazylijskich
50 G migdałów
140 G masła
50 g cukru czcionowego
5 łyżek płynnego miodu
Tabliczka gorzkiej czekolady
Masło do natłuszczenia formy

Przygotowanie

Wymieszać w misce płatki owsiane z wiórkami kokosowymi. Orzechy, migdały i czekoladę posiekać, przełożyć do oddzielnej miseczki. W rondelku roztopić masło, dodać cukier i miód. Podgrzewać, mieszając, do rozpuszczenia cukru. Wymieszać z płatkami. Masę przełożyć do formy wyłożonej pergaminem i natłuszczone masłem. Posypać posiekanymi orzechami i migdałami oraz czekoladą, masę docisnąć. Wstawić do rozgrzanego do 180°C piekarnika i piec około 30 minut. Po wystudzeniu pokroić w paski.





18 listopada 2022

Szósteczkowe rekomendacje

 


Nie możesz uciec przed tym, co masz we krwi…

Wszystko, czego Rob chciała, to normalne życie. Mąż, dwoje dzieci i ładny dom na przedmieściach zdają się świadczyć o tym, że jej się udało. Ale kobieta boi się o swoją najstarszą córkę, Callie, która zbiera drobne kości i szepcze do wyimaginowanych przyjaciół. Rob dostrzega w dziewczynce mrok, który przypomina jej o przeszłości, od której uciekła. I boi się o bezpieczeństwo drugiej córki.
Kobieta postanawia zabrać Callie do domu swojego dzieciństwa, do Sundial, położonego głęboko na pustyni Mojave. Tam będzie musiała dokonać strasznego wyboru.

Sundial łączy w sobie cechy prozy obyczajowej i thrillera, udanie bawi się motywami znanymi z innych tekstów, ale przede wszystkim od pierwszych stron wciąga do świata, w którym nic nie jest takie, jakie z pozoru się wydaje.

Autorka balansuje między gatunkami, bawi się konwencją i konsekwentnie buduje klimat niepokoju.

Taka zresztą jest cała powieść Catriony Ward – niespiesznie, ale konsekwentnie autorka rozwija fabułę w kierunku, którego czytelnik się nie spodziewa, odkrywa przed nim kolejne warstwy opowieści, zaskakuje go, szokuje i zmusza do zweryfikowania wypracowanych wcześniej opinii. 

Książkę można wypożyczyć tu:

https://opac.mbp.katowice.pl/203301150149/ward-catriona/sundial?bibFilter=20 

A.S.


15 listopada 2022

Wróćmy do klasyki #21

 


Edgar Allan Poe urodził się 19 stycznia 1809 roku w Bostonie. Przyszedł na świat w rodzinie artystów, zarówno matka, jak i ojciec trudnili się pracą aktorską. Dzieciństwo przyszłego pisarza nie było zbyt udane. Ojciec odszedł od rodziny, gdy chłopiec miał kilka lat, natomiast matka zmarła rok później po przejściu gruźlicy.

Edgar trafił wtedy do rodziny Allanów, handlarzy tytoniem, i przeniósł się z nową rodziną do Richmond w stanie Wirginia. Lata 1815–20 Allanowie spędzili w Anglii, gdzie Edgar pobierał pierwsze nauki, między innymi w szkole Mr. Bransby’ego, której echa odnajdziemy później w opowiadaniu „William Wilson”. Po powrocie rozpoczął studia na Uniwersytecie w Charlottesville. Niestety, pomimo świetnych wyników w nauce, przez pogłębiający się od lat konflikt z ojczymem, a w efekcie brak funduszy na utrzymanie, przyszły pisarz porzucił studia i wstępił do Armii Stanów Zjednoczonych, jednocześnie zrywając też kontakty z rodziną.

W roku 1827 wybrał się do Bostonu. Zarabiał wówczas na życie pracując jako urzędnik i piszcząc drobne teksty do gazet. Jednak jego problemy finansowe z czasem stawały się coraz większe. Jedynym źródłem dochodu mogła być służba w wojsku, dlatego pisarz dobrowolnie zgłosił się do armii Stanów Zjednoczonych jako szeregowy. Mimo ciężkiej sytuacji na froncie, mężczyźnie udało się wówczas wydać swoją pierwszą książkę zatytułowaną „Tamerlane i inne poezje”. Utwór nie zdobył sławy, ponieważ wydano tylko kilkadziesiąt kopii. Mimo to – nie rezygnował i po odbyciu służby pisał nadal.

Jego życie prywatne było bardzo skomplikowane. Edgar kłócił się z ojcem, aż w końcu ten się go wyparł. Było to czasie, gdy Poe uczęszczał do akademii wojskowej. W roku 1831 artysta wydał trzytomowy zbiór poezji zatytułowany „Poems”. Po roku 1831 Poe zajął się tylko karierą pisarską, choć początkowo ciągle brakowało mu pieniędzy. Nawiązał współpracę z gazetą „Southem Literary Messenger”, pisywał także własne dzieła. Do najważniejszych należą między innymi: „Czarny kot”, „Maska czerwonego moru”, „Przygody Artura Gordona Pryma”, „Diabeł na wieży”, „Do matki”, „Kruk” czy też „Zagłada domu Usherów”. Kolejne utwory stawały się niezwykle popularne, a Poe zyskał sławę niemal na całym świecie.

Książki pisarza można wypożyczyć tu:

Autor: Poe, Edgar Allan (1809-1849) - OpacWWW - Prolib Integro (mbp.katowice.pl)

A.S.


11 listopada 2022

Szósteczkowe rekomendacje


Taka jest magia cyrku. Trochę zasłaniania, trochę świecidełek, trochę mamienia oczu, dużo radości. Radości najwięcej. (…) Życie jest tak trudne i niepewne, że może właśnie to ma znaczenie: dobrze się bawić i dać się bawić innym.

Powojenna Polska i historia miłosna, jakiej nie znaliście.

Marianna, dziewczyna ze wsi, niegdyś warszawska służąca oraz Franciszek, przedwojenny atleta.

Przez 24 lata zjechali niemal całą – podnoszącą się po II wojnie światowej – Polskę, występując jako Cyrk światowej sławy Arnolda i Marisse Boticellisse.

Podróżowali pociągami i furmankami, sypiali w stodołach i kwaterach prywatnych. Występowali we wsiach i miasteczkach – w remizach, szkołach, na jarmarkach, odpustach, na rynkach i w więzieniach.

Jest rok 1947, maj, i tak ciepło, że wcale nie trzeba nosić pończoch. Wysiadamy na tej stacji zupełnie nieoczekiwanie, bo przecież mieliśmy jechać dalej...”

A to dopiero początek. Marianna i jej mąż usiłują żyć i kochać w kraju, który próbuje podnieść się z wojennej pożogi.

Cyrkówka Marianna to pełnokrwista powieść o odważnej kobiecie z fantazją, która kochała na zabój sztukę oraz swojego męża atletę.

Anna Fryczkowska odwiedziła archiwa, rozmawiała z dziesiątkami osób, z detektywistyczną pasją studiowała również obrazy swojej bohaterki – akrobatki, żony atlety, czarodziejki jarmarków, wreszcie – malarki, jednej z najbarwniejszych artystek ludowych XX wieku.

Książkę można wypożyczyć tu:

Wszystkie pola: "cyrkówka marianna" - OpacWWW - Prolib Integro (mbp.katowice.pl)

A.S.


10 listopada 2022

Podziel się! #37

W okresie jesienno-zimowym szukamy sposobów na ogrzanie się i dodanie sobie energii. Nie ma nic lepszego w chłodne dni niż ciepły napój, który dodatkowo ogrzewa nasze dłonie. Pewnie pierwsze co przychodzi nam do głowy to zwykła herbata z cytryną albo kakao. Można jednak ubarwić te napoje oraz skorzystać z nowych przepisów. Oto kilka pomysłów:

Herbata zimowa

Składniki:

czarna herbata (lub czarna z przyprawami korzennymi)

1-2 plastry pomarańczy (pomarańczę należy wcześniej sparzyć)

laska cynamonu

4-5 goździków

kawałek imbiru

1-2 łyżki naturalnego miodu

Przygotowanie:

Zaparzyć 250-300 ml czarnej herbaty razem z cynamonem oraz imbirem.

Dodać plastry pomarańczy z goździkami oraz miód. Podawać od razu po przygotowaniu.

Źródło zdjęcia i przepisu: Trzy przepisy na zimowe herbaty - Blog Coffeedesk.pl


Grzaniec bezalkoholowy



Składniki:

około ½ litra niesłodzonego soku jabłkowego;

laska cynamonu;

4 goździki;

½ startego imbiru;

plasterek pomarańczy lub cytryny;

łyżka miodu.

Przygotowanie:

Wlej sok z jabłek do rondelka. Podgrzej napój, a kiedy zacznie się gotować, zmniejsz ogień. Dodaj cynamon, goździki, imbir oraz łyżkę miodu. Gotuj całość oraz nie zaprzestawaj mieszania. Dodaj do napoju cytrynę lub pomarańczę, a twój grzaniec bezalkoholowy będzie gotowy.

Źródło zdjęcia i przepisu: Grzaniec bezalkoholowy – najlepsze przepisy! • Moje Drinki


Gorąca czekolada z przyprawami



Składniki:

100 g gorzkiej czekolady, o zawartości min. 70% kakao, pokrojonej na kawałki

15 g cukru waniliowego

400 g mleka

100 g śmietany, min. 30% tłuszczu

½ łyżeczki imbiru, suszonego, mielonego

2 szczypty gałki muszkatołowej, mielonej

1 - 2 szczypty goździków, mielonych

Źródło zdjęcia i przepisu: Gorąca czekolada z przyprawami korzennymi - Cookidoo® – oficjalna platforma z przepisami na Thermomix®


"Piwo" kremowe



Składniki (na 1 duży kufel lub 2-3 mniejsze porcje):

2,5 łyżki masła,

1/2 szklanki brązowego cukru,

3/4 szklanki śmietany kremówki + 3/4 szklanki oddzielnie,

1/4 łyżeczki soli morskiej,

1/2 łyżeczki ekstraktu waniliowego,

1 szklanki naturalnego soku jabłkowego,

1 szklanka napoju imbirowego (ja użyłam imbirowego Schweppes Ginger).

Przygotowanie:

Przygotuj syrop toffi. Stop w rondelku masło na średnim ogniu. Dodaj brązowy cukier, 3/4 szklanki kremówki i sól. Mieszaj aż składniki się połączą. Doprowadź całość do wrzenia i gotuj na małym ogniu około 5 minut, od czasu do czasu mieszając.

Następnie wmieszaj ekstrakt z wanilii, a chwilkę później dolej sok jabłkowy. Pogotuj całość jeszcze chwilkę, aż toffi połączy się z sokiem.

Zdejmij rondel z ognia, wlej napój imbirowy i wymieszaj.

Ubij śmietanę kremówkę na sztywną pianę.

Przelej miksturę do szklanek i udekoruj ubitą śmietaną na wierzchu. Posyp wierzch śmietany cynamonem lub gałką muszkatołową.

Źródło zdjęcia i przepisu: PIWO KREMOWE z Harry'ego Pottera, słodka wersja bez alkoholu (miodowekrolestwo.com)


Lemoniada cynamonowa


Składniki:

2 szklanki gorącej wody

łyżka masła lub masła klarowanego

sok wyciśnięty i skórka starta z całej cytryny

pół łyżeczki cynamonu

pół łyżeczki kurkumy w proszku

łyżka miodu

laska cynamonu do dekoracji (opcjonalnie)

Przygotowanie:

Woda powinna być dalej gorąca, żeby masło się rozpuściło, ale nie wrząca, żeby nie przegotować miodu. Wszystkie składniki miksujemy blenderem (aż masło się rozpuści i utworzy piankę). Podajemy od razu.

Źródło zdjęcia i przepisu: Rozgrzewające napoje na zimę - 6 najlepszych przepisów (ugotowanepozamiatane.pl)

4 listopada 2022

Szósteczkowe rekomendacje

 


Mroczny thriller czołowego włoskiego autora Donato Carrisi Jestem otchłanią przedstawia historię z jednej strony przerażającą, a z drugiej wzbudzającą  złość, poczucie niesprawiedliwości i ogromny żal.

Sprzątający mężczyzna wie, że właśnie w tym, co ludzie wyrzucają, kryją się ich najgłębsze sekrety. A on umie interpretować każdy wyrzucony do kosza przedmiot. I potrafi je wykorzystywać do znajdowania swoich ofiar. Główny bohater żyje zgodnie z utrwalonym rytmem, bo jedynie w ten sposób może pozostać niewidzialny, być cieniem na obrzeżach świata. Tylko w rzadkie, ale jakże pamiętne wieczory pozwala sobie na odstępstwa. Wszystko zmienia się, gdy na widok tonącej dziewczynki nie może się oprzeć impulsowi i ratuje jej życie, a tym samym naraża się na to, że przestanie być niewidzialnym, oraz na gniew człowieka ukrywającego się za zielonymi drzwiami.

„Śmieci wyrzucane przez człowieka opowiadają jego prawdziwą historię. Bo, w przeciwieństwie do ludzi, śmieci nie kłamią”.

Książka trzyma nas w napięciu przez cały czas, autor stopniowo buduje napięcie. Świetna fabuła, mroczny, przytłaczający klimat opowieści.

"... Po odcięciu wąskiej górnej części worka odwrócił go, żeby wysypać zawartość. Żadnej niespodzianki: resztki posiłków z ostatnich dni jedynej lokatorki domu pod numerem 23 potwierdzały jej skromne nawyki. Sprzątający mężczyzna zaczął starannie oddzielać pozostałości czubkami palców w rękawiczkach, żeby lepiej się przyjrzeć. Te resztki jedzenia, połączone z jakością przedmiotów leżących na stole, pozwalały się łatwo domyślić, że kobieta nie jest zbyt bogata. Potwierdzały to zresztą także paragony, które znalazł. Lecz jeśli dobrze się przyjrzeć, było tam coś więcej..."

Polecam 

I.C.

Książkę można wypożyczyć:

Wszystkie pola: "jestem otchłanią" - OpacWWW - Prolib Integro (mbp.katowice.pl)